file:\\ druksel \ fondslijst \ Martin Reints \ meer

De omslagtekst van Martin Reints’ beschouwingenboek ‘Nacht- en dagwerk’ vermeldt: “Martin Reints is een dichter die graag nadenkt.’ Completer en compacter kan het niet gesteld worden. Het nadenken is niet vrijblijvend (daarom is het woord graag van het citaat toch slecht gekozen) maar een essentiële daad. Het denken behoort de mens toe. Denken en poëzie is ook een gevaarlijke combinatie. Velen hopen/vrezen een heideggeriaans denken dat duister/ongeloofwaardig/metafysisch is. Martin Reints is echter een dichter en denker van heldere gedachten waar de ruimte en het licht plaats krijgen.
Reints (Amsterdam, 1950) is een auteur van een (tot nu toe) klein maar bijzonder waardevol oeuvre: een essayboek en drie gedichtenbundels. De stem van Reints is onmiskenbaar de zijne. Zijn stijl is helder en eenvoudig. Juist denken is niet noodzakelijk gelijk aan diep en duister. Het denken kan ook lichtvoetig, haast louter beschrijvend zijn. Reints is niet op zoek naar de essentie van wat is maar hoe de dingen functioneren. Hij schrijft intellectuele poëzie zonder te moeten vervallen in een pseudo-denken. Poëzie is mogelijk met een objectieve, wetenschappelijke, juiste blik, met een terminologie die niet belast wordt door de metafysica van het verleden.
Weten hoe iets functioneert, is niet oppervlakkig. Het kijken levert kennis op. Door het denkend oog wordt de werkelijkheid nooit verloren; het zijn de zintuigen die er voor zorgen dat het denken aards blijft. Bij Reints tref je geen metafysische constructies maar je weet wel dat het over deze wereld gaat. Hij is op zoek naar een betekenisloosheid: de dingen zijn de dingen en dat inzicht levert een bevrijdend effect op.
Reints schroomt niet de dagdagelijkse woorden die de dagdagelijkse werkelijkheid aanduiden in zijn gedichten te smokkelen. Hij doet dat op een bijzonder vernuftige manier. Terwijl hij wel degelijk over onze tijd schrijft, heb je nergens het gevoel dat het louter en alleen modieus is. Hij beschrijft wel de hedendaagsheid maar door afstand te nemen van de realiteit, stelt hij zich op een abstracter niveau. En het is vanaf dat niveau –een uitkijkpost- dat hij de wereld en de mensen als een antropoloog-socioloog bekijkt. En dan komt de verwondering van de verlichte filosoof: waarom gaat dat zo en niet anders? Zijn de mensen daarmee tevreden, laat staan gelukkig?
Reints beschrijft de mensen als dingen: x doet dat, dat levert iets op. Het is alsof ze geen vrije wil hebben: wat gebeurt, gebeurt. Omdat het zo moet, omdat men zich in die bepaalde situatie bevindt. Door die verwondering lijkt het erop dat alles aan een volstrekte willekeur onderworpen is en de overbodigheid van dit alles is dan ook zonneklaar. Het universum van Martin Reints is een contingente wereld.
Reints bekijkt de wereld als een onthechte monnik. Wat de anderen normaal vinden, vindt hij hoogst merkwaardig. Door zijn observaties neer te schrijven, toont hij hoe erg deze wereld is. Soms lijkt het erop dat hij zich van deze wereld afkeert maar anderzijds is hij er wel de gretige beschouwer van. Is een leven zonder de wereld wel mogelijk? Het mooie is echter dat Reints geen moraalridder is –ook al is het oog altijd belanghebbend en is het geziene een oordeel. Zijn gedichten zijn een oefening in niet-willen en toch zien. De dichter is de onbewogene die de wereld als een aquarium bekijkt en de dingen aanwijst. Het wijzen is het standpunt.
De gedichten van Reints zijn ook door de taalhantering bevrijdend. In sommige gedichten ironiseert hij het ambtelijk taalgebruik: de omslachtigheid om niets te zeggen, het talent om het negatieve te verbloemen. Hij doet dat door zelf een beenharde taal te gebruiken, zijn woorden verwijzen naar de dingen en tussen beide bestaat geen nevelland. De poëzie –om dat verfoeilijke woord dan toch te gebruiken- zit hem in de verwondering, de verbazing en vooral in het ritme dat steunt op de menselijke stem.

Herman Gorter-prijs 1992 voor Lichaam en ziel
J. Greshoff-prijs 2000 voor Nacht- en dagwerk

Bibliografie

Waar ze komt daar is ze. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 1981
Lichaam en ziel. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 1992
Nacht- en dagwerk: beschouwingen. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 1998
Tussen de gebeurtenissen. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 2000
Ballade van de winstwaarschuwing. Druksel, Gent, 2004